هر اطلاعاتی که در مورد کاربرد دندانه در رنگرزی لازم است بدانید

هر اطلاعاتی که در مورد کاربرد دندانه در رنگرزی لازم است بدانید

برای بافت فرش، عوامل مختلف دست به دست هم می‌دهند تا این هنر اصیل به تصویر کشیده شود. تمامی عوامل از کسی که نقشه فرش را طراحی می‌کند، کسی که الیاف را تهیه می‌کند و بافنده در کنار افراد دیگر، مجموعه‌ای را تشکیل می‌دهند که هدفشان خلق این ثروت است. هر کدام از این مراحل اهمیت خاص خود را دارند. یکی از مهمترین مراحل در روند بافت فرش،‌ تهیه الیاف و رنگ آمیزی آن‌هاست. در روند رنگ‌آمیزی هم یکی از مهمترین مراحل، دندانه کردن است.

دندانه کردن در رنگرزی فرش چه مفهومی دارد؟

وقتی الیاف فرش تهیه شد،‌ نوبت به رنگ کردن آن‌ها می‌رسد. برای رنگ کردن باید از مواد مناسبی استفاده کرد که هم رنگ به خوبی ثابت شود و هم الیاف آسیب نبینند. برای اینکه رنگ روی الیاف به خوبی بنشیند از موادی استفاده می کنند که به این کار دندانه کردن گفته می‌شود.

به زبان ساده، اضافه کردن مواد طبیعی و شیمیایی مختلف به الیاف فرش، برای داشتن یک رنگ با کیفیت و ثابت را دندانه کردن می‌گویند. این دندانه‌ها روی الیاف منافذی را ایجاد می‌کنند که باعث می‌شود رنگدانه‌ها از طریق آن‌ها بهتر به داخل الیاف نفوذ کنند.

انواع مواد برای دندانه کردن

برای دندانه کردن هم از مواد شیمیایی استفاده می‌شود و هم از مواد سنتی. در قدیم از موادی مانند آبغوره، آبلیمو، سماق، بلوط یا بعضی دیگر از مواد طبیعی استفاده می‌کردند. البته این روش هنوز هم در بعضی مناطق کاربرد دارد.

در قالیبافی مدرن، از مواد شیمیایی برای دندانه کردن استفاده می‌شود. انواع کانی ها مانند آهن، مس، پتاسیم، آلومینیوم، روی، سرب یا کروم از مواد پر استفاده در روند دندانه کردن الیاف فرش هستند. در بعضی از موارد هم از اسید سیتریک یا اسید سولفوریک برای دندانه دادن استفاده می‌شود.

تفاوت دندانه‌ها در چیست؟

تفاوتی که در این دندانه‌ها وجود دارد به عملکرد آن‌ها بازمیگردد. برای مثال، دندانه‌های طبیعی باعث رنگ گرفتن الیاف نمی‌شوند. یعنی اضافه کردن این مواد تنها به ثابت شدن رنگ کمک می‌کند و خود تغییری در رنگ ایجاد نمی‌کنند.

اما بعضی از دندانه‌های شیمیایی،‌ باعث ایجاد رنگ یا تغییر رنگ می‌شوند. به همین دلیل بسیاری از آن‌ها را تنها برای رنگ‌های روشن و شفاف استفاده می‌کنند. بعضی دیگر از این مواد باعث تیره شدن الیاف می‌شوند. به همین دلیل از آن‌ها برای ریشه‌های روشن استفاده نمی‌شود.

زمان دندانه کردن

زمان دندانه کردن هم از دیگر نکاتی است که باید به آن توجه کرد. دندانه را در سه حالت می‌توان اضافه کرد:

• دندانه قبل از رنگرزی
• دندانه در هنگام رنگرزی
• دندانه بعد از رنگرزی

جنس الیاف و رنگ‌ آن‌ها تعیین می‌کند که چه زمانی باید دندانه را به آن‌ها اضافه کرد. این دندانه کرد باید زمانی باشد که بیشترین مقدار جذب رنگ مورد نظر انجام شود.